ಬಿದಿರಿನ ವಾದ್ಯ ಎಂದೊಡನೆ ನೆನಪಾಗುವುದು ಕೊಳಲು. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿನ ಬಿದಿರಿನ ಕಾಂಡ ಹೊಮ್ಮಿಸುವ ನಾದ ಅಖಂಡ, ಅದುವೇ ಆಂಕ್‌ಲೂಂಗ್‌! ಏನಿದು? ವಿದೇಶೀ ವಾದ್ಯವೇ? ಇದರಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿ ಗಳಿಸಿ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿ ನಡೆಸಬಹುದೇ....? ಬನ್ನಿ, ಡಾ. ಅನಸೂಯಾರ ಪರಿಚಯ ಪಡೆದು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ವಿವರವಾಗಿ ತಿಳಿಯೋಣ.
ಆದಿ ಮಾನವನಿಗೆ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳ ಕಲ್ಪನೆಯೂ ನಿಸರ್ಗದಿಂದಲೇ ಮೂಡಿ ಬಂದಿದ್ದು ವಸ್ತುಗಳ ಕಂಪನದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ನಾದ ಮಾಧುರ್ಯಕ್ಕೆ ಅವನು ಮನಸೋತಂದಿನಿಂದಲೇ ವಾದ್ಯಗಳ ಕಲ್ಪನೆ ಮೂಡಿಬಂದಿರಬೇಕು. ವಿಧವಿಧವಾದ ಶಬ್ದೋತ್ಪತ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿ ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ವಾದ್ಯ ವಿಶೇಷಗಳ ರಚನಾ ತಂತ್ರವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡನೆಂದು ಹೇಳಬಹುದು. ವೀಣೆ, ತಂಬೂರಿ, ತಬಲಾ, ಕೊಳಲು ಹೀಗೆ ತಂತಿ, ಮರದಿಂದ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಬಂದು ಅದರ ವಾದನದಿಂದ ಆನಂದಗೊಳ್ಳುವ ಕ್ರಿಯೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು.
ಹಳೆಯ ವಾದ್ಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ತನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಛಾಪು ಮೂಡಿಸುತ್ತಿರುವ ವಾದ್ಯವೆಂದರೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆಂಕ್‌ಲೂಂಗ್‌ ವಾದ್ಯ. ಈ ವಾದ್ಯದ ತವರು ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ. ಅನೇಕ ಬೊಂಬುಗಳ ತುಂಡುಗಳನ್ನು ಒಂದು ಮರದ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ನೇತು ಹಾಕಿ ಅದನ್ನು ಬೆರಳುಗಳಿಂದ ಅಲ್ಲಾಡಿಸುತ್ತಾ ನಾದ ಹೊಮ್ಮಿಸುವ ಒಂದು ಅಪರೂಪದ ವಾದ್ಯ. ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಆದಿವಾಸಿಗಳು, ಗುಡ್ಡಗಾಡಿನ ಜನರು ನುಡಿಸುವ ಈ ದೇಶೀಯ ವಾದ್ಯ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಶೈಲಿಗೂ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಲ್ಲುದಾಗಿದ್ದು ಇದಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ತರಬೇತಿ ಅಗತ್ಯ. ಇದನ್ನು ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದಲ್ಲೇ ಬಲ್ಲವರಿಂದ ಕಲಿತು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತಕ್ಕೂ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡು ಸಂಗೀತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲೇ ಒಂದು ನವ್ಯ ಲಹರಿಯನ್ನೆಬ್ಬಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿ ಡಾ. ಅನಸೂಯಾ ಕುಲಕರ್ಣಿಯವರದು.
ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ಅಧಿಕಾರಿ ಪತಿಯೊಡನೆ ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಆಂಕ್‌ಲೂಂಗ್‌ ವಾದ್ಯರಚನೆ, ಧ್ವನಿ ಉಗಮ, ಕಂಪನಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಗುರುವಿನಿಂದಲೇ ಕಲಿತು ಅದನ್ನು ತಮ್ಮ ಸಾಧನೆಯಿಂದ ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತಕ್ಕೂ ಅಳವಡಿಸಿ ಸೈ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಆಕೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ.
ಆಂಕ್‌ಲೂಂಗ್‌ ಹುಟ್ಟು, ರಚನೆ, ವಾದನ ಇದೊಂದು ಸಮೂಹ ವಾದನದ ಕ್ರಿಯೆ. ಸುಮಾರು 50 ಜನ ನಿಂತು ನುಡಿಸುವ ಬೃಹತ್‌ ವಾದ್ಯ. ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಮರದ ಸ್ಟಾಂಡಿಗೆ ಅಂದಾಜು 50 ಚಿಕ್ಕ ದೊಡ್ಡ ಬೊಂಬಿನ ಕೊಳವೆಗಳನ್ನು ತೂಗಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಒಂದೊಂದು ರಾಗಕ್ಕೆ ಒಂದೊಂದು ಕೊಳವೆ. ಒಂದೊಂದು ಕೊಳವೆಗೆ ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರು ನಿಂತು ರಾಗ ನಿರ್ದೇಶಕ ಕೊಡುವ ಸೂಚನೆಯಂತೆ ಅವರವರ ಕೊಳವೆಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಾಡಿಸುತ್ತಾ ಇರಬೇಕು. ಆಗ ಅದು ಹಾಡಿನ ರೂಪ ತಾಳುತ್ತದೆ. ರಾಗ ನಾದಗಳಿಗೆ ಅವರವರದೇ ಶೈಲಿಯ ಬೆರಳಿನ ಸಂಕೇತಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಅದೇ ಆಂಕ್‌ಲೂಂಗ್‌ನ ಆಂತರ್ಯ. ರಾಗ ನಿರ್ದೇಶಕರನ್ನು ಕಂಡಕ್ಟರ್‌ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಬೆರಳುಗಳ ಶೀಘ್ರ ಚಲನೆ ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದುದು. ಕಂಡಕ್ಟರ್‌ ತನ್ನ ಕೈಬೆರುಳುಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾ ಅದರಂತೆ ವಾದಕರು ಅವನ ಕೈಚಲನೆಯನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಗಮನಿಸುತ್ತಿರಬೇಕು. ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ನಿಂತುಕೊಂಡೇ ನುಡಿಸಬೇಕು. ಈ ವಾದ್ಯದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 30-50 ಕೊಳವೆಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಇದು ಜನರು ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡೇ ನುಡಿಸುವ ವಾದ್ಯ. ಹೊಲಗದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಮದುವೆ ಮುಂತಾದವು ಸಂತೋಷದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನುಡಿಸುವ ವಾದ್ಯವೇ ಹೊರತು, ಶಿಶುಗೀತೆಗಳು, ದುಃಖದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನುಡಿಸುವ ವಾದ್ಯವಲ್ಲ.
