ಏನೇನೋ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಮದುವೆ ನಿಂತುಹೋಗುವಂತೆ ಆದಾಗ, ಇಂದಿನ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು ಅದನ್ನು ಧೈರ್ಯವಾಗಿ ಮೆಟ್ಟಿ ನಿಲ್ಲುವಂತೆ ಆಗಬೇಕು. ಅದು ಹೇಗೆ ?
ನಮ್ಮ ದೇಶ ವಿಶ್ವದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ. ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೇಶ. ವೇದ ಪುರಾಣಗಳ ಕಾಲದಿಂದ ಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ದೇಶ ನಮ್ಮದು. ಚರಿತ್ರೆಯ ಮಹಾಪುರುಷರು ದಕ್ಷತೆಯಿಂದ ಆಳಿದರು, ವಿಶ್ವ ಭೂಪಟದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗಮನಾರ್ಹ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗಳಿಸಿ ಕೊಟ್ಟ ದೇಶ ಭಾರತ. ಇವೆಲ್ಲಾ ಗತಕಾಲದ ವೈಭವ. ಸಮಕಾಲೀನ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ, ನಾವು (ಭಾರತೀಯರು) ವಿದೇಶೀ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ, ಕೊಳ್ಳುಬಾಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ, ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಕಿತ್ತು ಬಿಸಾಡುತ್ತಿರುವ, ಪಾರಂಪರಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಲೇವಡಿ ಮಾಡುತ್ತಿರುವವರಾಗಿದ್ದೇವೆ. ಕಾಲಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಕುಣಿಯಬೇಕು, ಸದ್ಯದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ ಹಿಂದುಳಿದು ಹಾಳಾಗಿಬಿಡುತ್ತೇವೆ ಎನ್ನುವ ಧೋರಣೆಯನ್ನು ತಳೆದಿದ್ದೇವೆ. ಇವೆಲ್ಲದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಕೆಲವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪೀಡೆಗಳು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌ನಂತೆ ಹರಡುತ್ತಿವೆ. ಇಂತಹ ಪೀಡೆಗಳಲ್ಲಿ `ವರದಕ್ಷಿಣೆ’ಯೂ ಒಂದು.`ವರದಕ್ಷಿಣೆ’ ಎಂಬ ಭೂತ, ಪವಿತ್ರವಾದ `ಮದುವೆ’ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಶಿವಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಕರಡಿ ಬಿಟ್ಟಂತೆ ತೂರಿಸಿದೆ. ವಿವಿಧ ಧರ್ಮೀಯರಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಕಾರ್ಯ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ವ್ಯವಹಾರದ ರೂಪವನ್ನು (ಸಂಕೋಲೆ) ತೊಡಿಸಿರುವುದೇ ವರದಕ್ಷಿಣೆ.
ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮದುವೆ, ಸಂಬಂಧಿಕರ, ಸಮಾನ ಮನಸ್ಕರ ಸಹಮತ ಮತ್ತು ಸಹಾನುಭೂತಿಯಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಧರ್ಮಕಾರ್ಯ. ಇಂತಹ ಶುಭ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ತಮಗೆ ತೋಚಿದ, ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಗೆ ಮೀರದ, ಪ್ರೀತಿಯ ದ್ಯೋತಕವಾಗಿ ಬಳುವಳಿಗಳ ವಿನಿಮಯ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ರೀತಿಯ ಕೊಡುವಿಕೆ ಕೇವಲ ಭಾರತಕ್ಕಷ್ಟೇ ಮೀಸಲಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಚರಿತ್ರೆಕಾರರು ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಬಹುಶಃ ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕು ಇಲ್ಲದಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಅಥವಾ ಅವರಿಗೆ ಹೊರಗಿನ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶಗಳಿಲ್ಲದ್ದರಿಂದಲೋ, ಬೆನ್ನೆಲುಬಾಗಿರಲಿ (ಆಧಾರವಾಗಿರಲಿ) ಎಂದು ಬಳುವಳಿಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಿರಬಹುದು. ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಇದು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ, ಶಕ್ತಿಮೀರಿ ಕೊಡಲೇಬೇಕಾದ `ಕಾಣಿಕೆ’ (ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿವಲ್ಲದ)ಯಾಗಿ ವರದಕ್ಷಿಣೆ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿರಬೇಕು.
ಇಂದು ವರದಕ್ಷಿಣೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪಿಡುಗಾಗಿದೆ. ವಿಶ್ವಕ್ಕೆ ಶಾಂತಿ, ತೃಪ್ತಿ, ಸಹಾನುಭೂತಿಯ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಸಾರಿದ ಗೌತಮ ಬುದ್ಧ, ಅಶೋಕ ಚಕ್ರವರ್ತಿ, ಮಹಾತ್ಮಗಾಂಧಿ, ಮಹರ್ಷಿ ಡಿ.ಕೆ. ಕೇಲ್ಕರ್, ಜ್ಯೋತಿ ಬಾಪುಲೆ ಮುಂತಾದವರಿದ್ದ ದೇಶ ವಾಸಿಗಳಾದ ನಾವು ನಾಚಿಕೆಯಿಂದ ತಲೆತಗ್ಗಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ವರದಕ್ಷಿಣೆ ಎಂಬ ಸಮಸ್ಯೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಲದ ಹೊರೆ, ಲಂಚಗುಳಿತನ, ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದಷ್ಟೇ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಹಬ್ಬಿದೆ.
ವರದಕ್ಷಿಣೆ ಸಮಸ್ಯೆ ಧೂರ್ತರು ಹಸೆಮಣೆ ಏರುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲೇ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. `ಮದುವೆ ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ತೀರ್ಮಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಸುಖವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ’ ಎನ್ನುವ ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದ ಹೇಳಿಕೆ, ಇಂದು ಸುಳ್ಳಾಗಿದೆ. ಕೊಳ್ಳುಬಾಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಪ್ರತಿಯೊಂದನ್ನೂ `ಹಣ’ದ ಮೂಲದಿಂದಲೇ ಅಳೆಯುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ, ಸ್ಪರ್ಧೆಯಂತೆ ಪರಿಗಣಿಸುವ ಮನೋಭಾವ, ಕಡಿವಾಣವಿಲ್ಲದ ಆಸೆಬುರುಕುತನ, ಸಾಮಾನ್ಯರು ಎಗ್ಗಿಲ್ಲದಂತೆ ಕಿತ್ತುಕೊಳ್ಳುವ ರೂಢಿಯಾದ ವರದಕ್ಷಿಣೆಯ ಕಬಂಧಬಾಹು, ಬಡ ಶ್ರೀಮಂತ ಎನ್ನುವ ಭೇದಭಾವವಿಲ್ಲದೆ, ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಕಿತ್ತು ತಿನ್ನುತ್ತಿದೆ.
ಹೆಣ್ಣು ಹೆತ್ತವರು ತಮ್ಮ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು, ಸಾಲ ಮಾಡಿ ಸುಳ್ಳು ಅಂತಸ್ತನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ಸ್ಪರ್ಧಾಮನೋಭಾವದಿಂದಲೋ, ಬೇರೊಬ್ಬರ ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯಕ್ಕೆ ಕಟ್ಟುಬಿದ್ದೋ, ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಲ ತೀರಿಸಬಹುದು ಎಂತಲೋ, ವರದಕ್ಷಿಣೆ ಕೊಟ್ಟು ಅದ್ಧೂರಿಯಾಗಿ ಮದುವೆ ಮಾಡಲು ಸಿದ್ಧರಾಗಿಬಿಡುತ್ತಾರೆ.
ವರದಕ್ಷಿಣೆ ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಮದುವೆಯಾದ ನಂತರ ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟಕಾಲ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ಪತ್ರಿಕೆ, ಟೆಲಿವಿಷನ್‌ಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಮುರಿದು ಬಿದ್ದ ಮದುವೆಗಳು, ಆತ್ಮಹತ್ಯಾ ಪ್ರಕರಣ, ಕೌಟುಂಬಿಕ ದೌರ್ಜನ್ಯ, ಹಿಂಸಾಚಾರದ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ವರದಿಯಾಗುತ್ತಿರುತ್ತವೆ.
ಮದುವೆಯಿಂದ ದೂರ ದೂರಾಗಿದ್ದ ಎರಡು ಕುಟುಂಬಗಳ ಸಂಬಂಧ ನಿಕಟವಾಗಿರಲಿ, ಮೊದಲಿದ್ದ ಸೌಹಾರ್ದ ಹಳಸಿಕೊಂಡು, ಆತಂಕದಿಂದ ವಿಲಿವಿಲಿ ಒದ್ದಾಡುವಂತೆ ಆಗುತ್ತಿದೆ.
ಈಗ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಪಡೆದು, ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿರುತ್ತಾರೆ. ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಸಮರ್ಥರಾಗಿದ್ದು, ಪುರುಷರಷ್ಟೇ ಸ್ವಾವಲಂಬಿಗಳಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಸರ್ಕಾರ ಸ್ವಯಂಸೇವಾ ಸಂಘಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಕಾನೂನು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಶೋಷಣೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಮುಂದಾಗಿವೆ. ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸುಶಿಕ್ಷಿತರು ಸರಳ, ನಿರಾಡಂಬರ ವಿವಾಹಗಳಿಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಕೊಟ್ಟರೆ, ದುಂದುವೆಚ್ಚವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಬಹುದು. ವಿವಾಹ ವಿಜೃಂಭಣೆಗೆ ಆಗುವ ಹಣವನ್ನೇ, ವಧುವಿಗೆ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಕೊಡಬಹುದು.
`ಮಗಳು ವಯಸ್ಕಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ, ಹೇಗಾದರೂ ಯಾರಿಗಾದರೂ ಗಂಟು ಹಾಕಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನೀಗಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು,’ ಎನ್ನುವ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಈಗ ಬದಲಾಗಿದೆ. ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳೂ ತಮ್ಮ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಘನತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯಲು ಪಟ್ಟು ಹಿಡಿದಿರುವ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಸಾಕಷ್ಟಿವೆ. ಇದು ನಿಜಕ್ಕೂ ಆಶಾದಾಯಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ. ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದ `ವಧು ಪರೀಕ್ಷೆ’ ಕ್ರಮೇಣ `ವರ ಪರೀಕ್ಷೆ’ ಆಗುತ್ತಿದೆ.
ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ, ಆಸ್ತಿ ಹಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಾನತೆ, ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಸಂಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಮೀಸಲಾತಿ, ವಿವಾಹ ವಿಚ್ಛೇದನವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು, ಹಿಂಸಾಚಾರ ದಂಡಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸುವ ವಿಶೇಷ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು, ಸ್ವಯಂಸೇವಾ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವರದಕ್ಷಿಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುತ್ತಿವೆ. ಇಂತಹ ಹೊರಗಿನ ಕ್ರಮಗಳಿಗಿಂತ, ಸಮಾಜಮುಖಿ ಮನೋಭಾವ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡು ಸರಳ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ಕೊಡುವುದು ಉತ್ತಮ ಪರಿಹಾರ ಎನ್ನಿಸುತ್ತದೆ.
ಶಾಸ್ತ್ರೋಕ್ತ ವಿವಾಹ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಖರ್ಚಿನಲ್ಲಿ ಆಗುತ್ತದೆ. ಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ತಿಳಿದವರಿಂದ ಮದುವೆಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ತಿಳಿದವರು ಯಾರೂ ದುಂದುವೆಚ್ಚಕ್ಕೆ ಮುಂದಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಮದುವೆ ಬಂಧುಮಿತ್ರರ, ಹಿರಿಯರ ಶುಭಾಶಯಗಳೊಂದಿಗೆ, ಪರಸ್ಪರ ಹಿತಚಿಂತನೆಯೊಂದಿಗೆ ಮುಕ್ತಾಯವಾದರೆ, ವಧೂವರರ ಕುಟುಂಬದವರೂ ನೆಮ್ಮದಿಯಿಂದ ಇರಬಹುದು. ಮದುವೆ ಮಾಡುವ ಹಿರಿಯರು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನಮಾನದ ಕುರುಹಾಗಿ ವಿವಾಹವನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಲು ಮುಂದಾಗುವುದರಿಂದಲೇ, ಮದುವೆ ನಿಜವಾದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ವರದಕ್ಷಿಣೆ ಒಂದು ಸ್ವತಂತ್ರ ಸಮಸ್ಯೆ ಆಗಿರದೆ, ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಖವಾಗಿದೆ.
ಖರ್ಚು ಮಾಡಲು ಹೇಗಾದರೂ ಸಂಪಾದಿಸಬೇಕು ಎನ್ನುವುದು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಮೂಲ. ಸುಲಭವಾಗಿ ಬಂದ ಹಣ, ಆಸ್ತಿ ಸುಲಭವಾಗಿಯೇ ಕೈಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ತೆರಿಗೆ ತಪ್ಪಿಸುವುದು, ಹೆಚ್ಚು ಬಡ್ಡಿಯ ಆಸೆಗೆ ಅಕ್ರಮ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು, ಪ್ರತಿಫಲಾಪೇಕ್ಷೆಗಾಗಿಯೇ ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಒತ್ತಾಯಿಸುವುದು ಇವು ಕೂಡ ವರದಕ್ಷಿಣೆಗೆ ಕಾರಣಗಳು,
ವರದಕ್ಷಿಣೆ ಸಮಸ್ಯೆಯ ನಿವಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ತಂದೆ ತಾಯಿ, ಪುರೋಹಿತರು, ಮಠಾಧೀಶರ ಪ್ರಯತ್ನಕ್ಕಿಂತ ಯುವಕ ಯುವತಿಯರ, ಶಿಕ್ಷಕ(ಕಿ)ರ ಪಾತ್ರ ದೊಡ್ಡದು. ಮದುವೆಯ ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಬಂದವರು ವರದಕ್ಷಿಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಸ್ಪಷ್ಟ ನಿಲುವನ್ನು ತಾಳಬೇಕು. ವರದಕ್ಷಿಣೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದಿರುವುದು ಸಮಾಜ ಸೇವೆಗೆ ಸಮ ಎಂದು ಭಾವಿಸಬೇಕು. ಸರಳ ಬದುಕೆಂಬ ಆದರ್ಶ ಬೆಳೆದರೆ ವರದಕ್ಷಿಣೆಯ ಹಾವಳಿ ಖಂಡಿತ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
