ಏಳುವಾಗಲೇ ಕೊಂಚ ತಡವಾಗಿತ್ತು. ಅದೇ ಆತಂಕದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಕರೆಂಟ್‌ ಸಹ ಕೈ ಕೊಟ್ಟ ಕಾರಣ ನೀರೂ ಕಾದಿರಲಿಲ್ಲ. ಇನ್ನು ಮಗುವನ್ನೆಬ್ಬಿಸಿ ಶಾಲೆಗೆ ರೆಡಿ ಮಾಡಿಸಬೇಕು. ಪತಿಗೆ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಊಟಕ್ಕೆ ಡಬ್ಬಿ, ಬೆಳಗಿನ ತಿಂಡಿ ಎಲ್ಲದರ ನಡುವೆ ತಾನೂ ಆಫೀಸಿಗೆ ತಯಾರಾಗಬೇಕು. ಅವಳಲ್ಲಿ ಕ್ಷಣಕ್ಷಣಕ್ಕೂ ಒತ್ತಡ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿತ್ತು. ಅದೇ ಒತ್ತಡದಿಂದಿದ್ದಾಗಲೇ ಮಗುವನ್ನು ಎಬ್ಬಿಸಿ ತಿಂಡಿ ತಯಾರಿಸಿ ಡಬ್ಬಿಗೆ ತುಂಬಿದ್ದಳು. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಮಗು ಅದೇನೋ ನೆಪದಲ್ಲಿ ವರಾತ ತೆಗೆಯಿತು. ಕಛೇರಿಗೆ ತಡವಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಆತಂಕ. ಕೆಲಸದ ಒತ್ತಡದಿಂದ ಇದ್ದವಳಿಗೆ ಅಷ್ಟೇ ಸಾಕಾಯಿತು. ಕೈಯಲ್ಲಿದ್ದ ಡಬ್ಬಿಯನ್ನು ರೊಯ್ಯನೆ ಎಸೆದಳು. ಅದರಲ್ಲಿದ್ದ ತಿಂಡಿ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಚೆಲ್ಲಿತು. ಮನೆ ಗಲೀಜಾಯಿತು. ಇನ್ನು ಅದನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛ ಮಾಡುತ್ತಾ ಕೂರಲು ಸಮಯವಿಲ್ಲ. ಹಾಗೇ ಗಲೀಜಾಗಿ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗಲೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವಂತಾಗಿ ಅವಳು ಇನ್ನಷ್ಟು ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿದಳು. ಇಷ್ಟರ ಮಧ್ಯೆ ಅಮ್ಮನ ಕೋಪವನ್ನು ಕಂಡ ಮಗು ತನ್ನ ಹಠವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಮೌನವಾಗಿತ್ತು.
ಇದು ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ ಮಾತ್ರ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕಾಗಿ ತೆರಳುವ ಪ್ರತಿ ಮಹಿಳೆಯೂ ಎದುರಿಸುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಇದಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಉದ್ಯೋಗಸ್ಥ ಮಹಿಳೆ ತಾನು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಗೃಹಿಣಿಯಾಗಿ, ತಾಯಿಯಾಗಿ ಕಛೇರಿಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗಿಯಾಗಿ ನಾನಾ ವಿಧದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಾನಾ ರೀತಿಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಆಕೆ ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಮಹಿಳೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಇದೆಯಾ? ಅವಳು ಇದನ್ನು ಎದುರಿಸಿಯೂ ನಾನಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆದಿದ್ದಾಳೆ ಎನ್ನುವುದು ಮಹತ್ವದ ಸಂಗತಿ.
ಸ್ವಲ್ಪ ವಿರಾಗಿ ನೋಡೋಣ. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬಳು ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ನಾನಾ ಕಾರಣಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಮನೆಯ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ ಪತಿಯಿಂದ ದೂರ ಉಳಿದು ಸ್ವಾವಲಂಬಿಯಾಗಿ ಬದುಕಬೇಕಾದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಹೀಗೆ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಮಹಿಳೆ ನಾನಾ ವಿಧವಾದ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ಸಹಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅದು ಪತಿ ಅಥವಾ ಮನೆಮಂದಿಯ ಅನುಮಾನ ಪೂರಿತ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಕಛೇರಿ ಮೇಲಧಿಕಾರಿಗಳ ಕಿರುಕುಳದವರೆಗೂ ಇರಬಹುದು. ಇನ್ನು ಕಾಲ್ ಸೆಂಟರ್‌/ ಬಿಪಿಓಗಳಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿ ಪಾಳಿಗಳಲ್ಲಿ ದುಡಿಯುವ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಷ್ಟಗಳು ಎದುರಾಗುತ್ತವೆ.
ಕಾಲ್ ಸೆಂಟರ್‌ಗಳು ವರ್ಷದ ಎಲ್ಲಾ ದಿನಗಳಲ್ಲೂ ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಇಂತಹ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಪಾಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಇವರಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರೂ ರಾತ್ರಿ ಪಾಳಿಯಲ್ಲಿ ದುಡಿಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ರಾತ್ರಿ ಪಾಳಿ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿರುವ ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳಿಂದ, ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ಕಿರುಕುಳಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಬಹುದು. ಇಂತಹ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆಕೆ ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿದರೆ ಕೆಲಸ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೇ ಸುಮ್ಮನಿದ್ದರೆ ತನ್ನ ಜೀವನವೇ ದುರಂತವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಸಂದಿಗ್ಧ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ರಾತ್ರಿ ವೇಳೆ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಸಿ ಮನೆಗೆ ತೆರಳುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ತಮ್ಮ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗಾಗಿ ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಕ್ಯಾಬ್‌ಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿರುತ್ತವೆ. ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕ್ಯಾಬ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾದಲ್ಲಿ ಎಂದಾದರೊಮ್ಮೆ ಒಂಟಿ ಮಹಿಳೆ ಕ್ಯಾಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಾಗ ಅವಳ ಮೇಲೆ ಲೈಂಗಿಕ ದೌರ್ಜನ್ಯದಂತಹ ಪ್ರಕರಣಗಳು ನಡೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕುವಂತಿಲ್ಲ.
ಪೊಲೀಸ್‌, ಬಸ್‌ ಕಂಡಕ್ಟರ್‌/ಡ್ರೈವರ್‌, ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬಂಕ್‌ ಸಹಾಯಕಿಯರು ಮುಂತಾದ ಹುದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ದುಡಿಯುವ ಮಹಿಳೆಯರು ಪುರುಷರಷ್ಟೇ ಶ್ರಮವಹಿಸಿ ದುಡಿಯ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದೇ ವೇಳೆ ಇಂತಹ ಹುದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಲಿಂಗಾಧಾರಿತ ತಾರತಮ್ಯ, ವೇತನ ತಾರತಮ್ಯಗಳನ್ನೂ ಸಹ ಕಾಣಬಹುದು. ಇನ್ನು ಇಂತಹ ಹುದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಗಲು ರಾತ್ರಿಯೆನ್ನದೆ ದುಡಿಯಬೇಕಾದುದರಿಂದ ಮಹಿಳೆಯರ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ಸಹ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಪರಿಣಾಮಗಳಾಗುತ್ತಿರುತ್ತದೆ.
ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬಂಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ದುಡಿಯವ ಮಹಿಳೆಯರು ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಲೇ ಬದುಕಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿಗೆ ಆಗಮಿಸುವ ಪುರುಷ ಗ್ರಾಹಕರು ಇವರಿಗೆ ನಾನಾ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಕೀಟಲೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ಇರುಸುಮುರುಸು ಉಂಟು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಜೊತೆಗೆ ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ರಾಸಾಯನಿಕಯುಕ್ತ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ದುಡಿಯುವ ಮಹಿಳೆಯರ ಆರೋಗ್ಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹದಗೆಟ್ಟು ಕಾಯಿಲೆಗೆ ತುತ್ತಾಗುತ್ತಾರೆ. ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ನಡುವೆಯೂ ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರು ಸುದೀರ್ಘ ಅವಧಿಯ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ ಸೂಪರ್ ವೈಸರ್‌ನಂತಹ ಹುದ್ದೆಗಳಿಗೂ ನೇಮಕಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುವುದು ಗಮನಾರ್ಹ.
ಪರಿಹಾರಗಳಿಲ್ಲವೆ?
ಉದ್ಯೋಗಸ್ಥ ಮಹಿಳೆ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಲಿಂಗತಾರತಮ್ಯ ಕಿರುಕುಳದ ಸಮಸ್ಯೆ ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ ಎಂದಾದರೆ ಇದಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತ ಪರಿಹಾರಗಳಿಲ್ಲವೇ? ಖಂಡಿತವಾಗಿ ಇದೆ. ಉದ್ಯೋಗಸ್ಥ ಮಹಿಳೆಯರು ವಿವಿಧ ಕಾರ್ಪೋರೇಟ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ದುಡಿಯುವವರೊಂದಿಗೇ ತಮ್ಮದೇ ಸಂಘಟನೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಕಾಲ್ ಸೆಂಟರ್‌, ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬಂಕ್‌, ಬಸ್‌ ನಿರ್ವಾಹಕರಾಗಿ ದುಡಿಯುವ ಮಹಿಳೆಯರಿಗಾಗಿಯೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಘಟನೆಗಳಿದ್ದು, ಅವು ಅವರ ಅವಶ್ಯಕ, ಬಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ನಿರಂತರ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಂಡಿವೆ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಮಹಿಳೆಯರು ಬ್ಯೂಟಿ ಪಾರ್ಲರ್‌, ಯೋಗ, ಈಜು, ಫ್ಯಾಷನ್ ಡಿಸೈನ್‌, ಹೊಲಿಗೆ ಇಂತಹ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡು ಸ್ವಉದ್ಯೋಗದ ಮೂಲಕ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ ಸಾಧಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ತ್ರೀ ಶಕ್ತಿ ಸಂಘ ರಚನೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಮಹಿಳಾ ಸ್ವಯಂಸೇವಾ ಸಂಘಟನೆ, ಸಹಕಾರ ಸಂಘಗಳ ಮೂಲಕ ತಾವು ತಯಾರಿಸಿದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ತಾವೇ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಸಹಕಾರಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳೂ ಸಹ ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯಮಿಗಳಿಗೆ ಸುಲಭ ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಲ ನೀಡುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಮಹಿಳೆಯರು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಸದೃಢರಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಇಂದು ಮಹಿಳೆ ಅಡುಗೆಮನೆಗಷ್ಟೇ ಸೀಮಿತಗೊಳ್ಳದೆ ದೊಡ್ಡ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಿ.ಇ.ಓ, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಯಾನಿಯಾಗಿ, ವಾಯುಪಡೆ, ನೌಕಾಪಡೆಗಳ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿಯೂ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಳೆ. ತನಗೆದುರಾದ ಎಲ್ಲಾ ಬಗೆಯ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ದಿಟ್ಟತನದಿಂದ ಎದುರಿಸಿ ಮುನ್ನುಗ್ಗುತ್ತಾ ಹೊಸ ಹೊಸ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳತ್ತ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ನಾರಿಶಕ್ತಿಗೆ ಒಂದು ಹ್ಯಾಟ್ಸ್ ಆಫ್‌ಹೇಳಲೇಬೇಕು!
– ರಾಘವೇಂದ್ರ ಅಡಿಗ ಎಚ್ಚೆನ್‌.
