ಹಲವು ಪ್ರಥಮಗಳ ಮಹಿಳೆ ಶಾಂತಾ ರಂಗಸ್ವಾಮಿ

“ನಾವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ಗೆ ಭದ್ರ ಬುನಾದಿ ಹಾಕಿಕೊಟ್ಟೆವು. ಭಾರತ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ನ ಸ್ಥಾಪಕ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರು ಎನ್ನುವ ಹೆಮ್ಮೆ ನನಗಿದೆ. ಈಗ ಜೀವಮಾನ ಸಾಧನೆ ಪುರಸ್ಕಾರ ಲಭಿಸಿರುವುದು ಸಹ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಗೌರವವಾಗಿದೆ. ಇಷ್ಟು ತಡವಾಗಿಯಾದರೂ ಬಿಸಿಸಿಐ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟಿಗರನ್ನು ಜೀವಮಾನ ಸಾಧನೆ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಪರಿಗಣಿಸಿತಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದೇ ಸಂತಸದ ವಿಚಾರ. ಅದು ನನ್ನಿಂದಲೇ ಪ್ರಾರಂಭವಾದದ್ದು ಎನ್ನುವುದು ಇನ್ನೂ ಖುಷಿ!” ಇದು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಭಾರತೀಯ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ನಿಯಂತ್ರಣಾ ಮಂಡಳಿ (ಬಿಸಿಸಿಐ)ಯಿಂದ ಜೀವಮಾನ ಸಾಧನೆ ಪುರಸ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಭಾಜನರಾದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಆಟಗಾರ್ತಿ ಶಾಂತಾ ರಂಗಸ್ವಾಮಿಯವರ ಮನದ ಮಾತುಗಳು. ಸಿ.ವಿ. ರಂಗಸ್ವಾಮಿ ಹಾಗೂ ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿಯವರ ಮಗಳಾದ ಶಾಂತಾ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಚೆನ್ನೈನಲ್ಲೇ ಆದರೂ ಬೆಳೆದದ್ದೆಲ್ಲಾ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ. ಕ್ರಿಕೆಟಿಗರಾದ ಮೇಲೆಯೂ ಆಡಿದ್ದು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ಗೆ ಮಾತ್ರ. ಹೀಗಾಗಿ ಇವರು ಅಪ್ಪಟ ಕನ್ನಡಿಗರೇ ಎನ್ನುವುದು ನಿರ್ವಿವಾದ. ಏಳು ಜನ ಸಹೋದರಿಯರಲ್ಲಿ ಶಾಂತಾ ಮೂರನೆಯವರಾಗಿದ್ದು ಪದವಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿ ಮುಗಿಸುವ ವೇಳೆಗೆ ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿ ನೌಕರಿ ದೊರಕಿತ್ತು. ಮುಂದೆ ಅದರಲ್ಲಿಯೇ ಜನರಲ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್‌ ಹುದ್ದೆಗೇರಿ ನಿವೃತ್ತರಾದರು. ಕೂಡು ಕುಟುಂಬದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿಂದ ಬಂದ ಶಾಂತಾ ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಇಪ್ಪತ್ತು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರು. ಅದರಲ್ಲಿಯೂ ಹುಡುಗಿಯರೇ ಹೆಚ್ಚು! ಮಹಿಳಾ ಸೇವಾ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೂ ಕೂಡಿ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಆಡುತ್ತಾ ಬಾಲ್ಯ ಕಳೆದಿದ್ದ ಶಾಂತಾ ಅವರಿಗೆ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಕುರಿತಂತೆ ತೀವ್ರ ಆಸಕ್ತಿ ಮೂಡಿತ್ತು. ಶಾಲೆ, ಕಾಲೇಜು ದಿನಗಳಿಂದಲೂ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಆಡುತ್ತಿದ್ದ ಶಾಂತಾ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ತಂಡದ ನಾಯಕಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಆಗೆಲ್ಲಾ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟಿಗರಿಗೆ ಈಗಿನಂತೆ ಸೂಕ್ತ ಅನುಕೂಲಗಳಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಶಾಂತಾ, `ನಾನು ಕೆ.ಆರ್‌. ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ನನ್ನ ಮನೆಯಿಂದ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಕಾಲೇಜು ಮೈದಾನಕ್ಕೆ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಅಭ್ಯಾಸ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದೆ. ಕಂಠೀರವ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ, ನ್ಯಾಷನಲ್ ಹೈಸ್ಕೂಲು ಮೈದಾನದಲ್ಲಿಯೂ ನಾವು ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಪ್ರಾಕ್ಟೀಸ್‌ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು,’ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ಇದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ ಶಾಂತಾ, ಬಾಲ್ ಬ್ಯಾಡ್ಮಿಂಟನ್‌ ಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿಯೂ ತಮ್ಮನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಾಲೇಜು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಫ್ಟ್ ಬಾಲ್ ಕ್ರೀಡಾ ತಂಡದ ನಾಯಕಿಯೂ ಆಗಿದ್ದರು ಎನ್ನುವುದು ಗಮನಾರ್ಹ. ಆ ನಂತರ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಗಿಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡುದಲ್ಲದೆ, 1976ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಂಡದ ನಾಯಕಿಯಾಗಿಯೂ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಮುಂದಿನದೆಲ್ಲ ಇತಿಹಾಸ.

ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ತಂಡದಲ್ಲಿ ವಿದೇಶೀ ನೆಲದಲ್ಲಿ ಶತಕ ಬಾರಿಸಿದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಟೆಸ್ಟ್ ಪಂದ್ಯ ಗೆದ್ದ ಪ್ರಥಮ ನಾಯಕಿ ಸಹ ಇವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಬಲಗೈ ಬ್ಯಾಟ್ಸ್ ಮನ್ ಮತ್ತು ಆಲ್ ರೌಂಡರ್‌ ಆಗಿದ್ದ ಶಾಂತಾ ಒಟ್ಟು 16 ಟೆಸ್ಟ್ ಹಾಗೂ 19 ಏಕದಿನ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಆಡಿದ್ದು ಟೆಸ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ 750 ಮತ್ತು ಏಕದಿನ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ 287 ರನ್‌ಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. 08.01.1977ರಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಝಿಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಡ್ಯುನೆಡಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ನ್ಯೂಝಿಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ವಿರುದ್ಧ ಟೆಸ್ಟ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ 108 ರನ್‌ ಗಳಿಸಿ, ಈ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಥಮ ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳೆ ಎನಿಸಿದರು. 1976ರಲ್ಲಿ ಪುಣೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್‌ ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ವುಮನ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಮ್ಯಾಚ್‌ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿದ್ದರು.

ಏಕದಿನ ಮಹಿಳಾ ವಿಶ್ವಕಪ್‌ ಸರಣಿಯರಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಝಿಲ್ಯಾಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಾ ತಮ್ಮ ಕ್ರೀಡಾ ಬದುಕಿನ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಬ್ಯಾಟಿಂಗ್‌ ಹಾಗೂ ಬೌಲಿಂಗ್‌ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿದ್ದರು. ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಆಕೆ ದಕ್ಷಿಣ ವಲಯ ಪರವಾಗಿ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಆಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ತಮ್ಮ ಬೆರಳಿನ ಮೂಳೆ ಮುರಿತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದರೂ ಆಟವಾಡಿ ತಂಡದ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ್ದರು.

ಎಪ್ಪತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಆಡುವುದು ಎಂದರೆ ಅದು ಸಾಧಾರಣ ವಿಚಾರವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಜನರು ಅಚ್ಚರಿಯಿಂದ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೆ, ಇವರೆಂತಹ ಗಂಡುಬೀರಿಗಳು ಎಂದು ಮೂಗು ಮುರಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಇಂತಹ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಾ ಇದ್ದರೇ ಗೆಲುವು ಎನ್ನುವಂತೆ ಆಡಿದ್ದ ಶಾಂತಾ ರಂಗಸ್ವಾಮಿ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ಗೆ ನೀಡಿದ ಕಾಣಿಕೆ ನಿಜಕ್ಕೂ ಬೆಲೆ ಕಟ್ಟಲಾರದ್ದು! ತೊಂಬತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಂತೂ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದ ಈಕೆ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಎಂದಾಕ್ಷಣ ಶಾಂತಾ ಎನ್ನುವಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದರು. `1976 ನನ್ನ ಪಾಲಿನ ಸುವರ್ಣ ವರ್ಷ,’ ಎನ್ನುವ ಶಾಂತಾ, `ಚಿನ್ನಸ್ವಾಮಿ ಸ್ಟೇಡಿಯಂನಲ್ಲಿ ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್‌ ವಿರುದ್ಧ ಸೆಂಚುರಿ ಬಾರಿಸಿದ್ದೆ. ಟಿಕೆಟ್‌ ಖರೀದಿಸಿ ಮ್ಯಾಚ್‌ ನೋಡಲು 35 ಸಾವಿರ ಜನ ಸೇರಿದ್ದರು,’ ಎಂದು ನೆನೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ತಮ್ಮ ಕ್ರೀಡಾ ಜೀವನದ ನೆನಪುಗಳು ಮತ್ತು ಇಂದಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ನ ಕುರಿತಂತೆ ಮಾತನಾಡುವ ಶಾಂತಾ ರಂಗಸ್ವಾಮಿ, `ನನಗೆಂದಿಗೂ ನೋವು ಉಂಟು ಮಾಡುವ ಸಂಗತಿ ಎಂದರೆ ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ ಶಿಪ್‌ ಗೆಲ್ಲಿಸಿ ಕೊಡಲು ನನ್ನಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. ವಾರಾಣಸಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾನು ಎಪ್ಪತ್ತಾರು ರನ್‌ಗೆ ಔಟಾದೆ. ಇನ್ನೂ ಇಪ್ಪತ್ತು ರನ್‌ ಬಂದಿದ್ದಲ್ಲಿ ನಾನೇ ಜಯ ಗಳಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ. ಈ ಸೋಲು ನನ್ನನ್ನು ಇಂದಿಗೂ ಕಾಡುತ್ತಿದೆ.

`ಇಂದು ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಬಹಳಷ್ಟು ಸುಧಾರಿಸಿದೆ. ಆದರೆ ಇಂದಿಗೂ ನಾಯಕಿಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸುವ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಇನ್ನೂ ಉಳಿದಿದೆ. ಪುರುಷರ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿರುವಂತೆ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಪ್ರದರ್ಶನದಿಂದ ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟು ಇನ್ನೂ ಬೆಳೆದಿಲ್ಲ. ಅಂದು ನನ್ನನ್ನೇ ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದು ಇವತ್ತೂ ಸಹ ಮಿಥಾಲಿಯನ್ನೇ ನೆಚ್ಚಿಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣುತ್ತೇವೆ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಇನ್ನಷ್ಟು ಸುಧಾರಣೆ ಹೊಂದಬೇಕಿದೆ.

`ಪುರುಷ ಕ್ರಿಕೆಟರ್‌ನಂತೆ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟರ್‌ಗಳಿಗೂ ಐಪಿಎಲ್ ನಂತಹ ಪಂದ್ಯವಾಡಲು ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕರೆ ಉತ್ತಮ. ಹತ್ತು ತಂಡಗಳಲ್ಲಿ ನೂರು ಜನ ಆಡಿದಾಗ ಅದರಲ್ಲಿ ಹನ್ನೊಂದು ಮಂದಿಯಾದರೂ ನಮ್ಮವರಿದ್ದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದಲ್ಲವೇ? ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆಗೂ ಇದು ಸಹಾಯವಾಗ ಬಲ್ಲದು ಎನ್ನುವುದು ಸಹ ನಿಜ ಸಂಗತಿ,’ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ತಂಡದ ನಾಯಕಿಯಾಗಿ ಆಟವಾಡಿದ ಕುರಿತು ವಿವರಿಸುವ ಶಾಂತಾ, `ನಾನು ಆಡಿದ ಬಹುತೇಕ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ತಂಡದ ನಾಯಕತ್ವ ನನ್ನ ಪಾಲಿಗೆ ಬಂದದ್ದೊಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ಸಂಗತಿ. ಇಡೀ ತಂಡವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಇದ್ದ ಒತ್ತಡವೇ ನನ್ನನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಆಡುವಂತೆ ಪ್ರೇರಣೆ ಕೊಟ್ಟಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ಒತ್ತಡ ನನಗೊಂದು ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿ ಯಾವತ್ತೂ ಕಾಣಿಸಲಿಲ್ಲ,’ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇದೀಗ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಮಂಡಳಿಯ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಶಾಂತಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಇನ್ನೂ ಏನಾದರೂ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಹುಮ್ಮಸ್ಸಿನಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ.

`ಇಂದಿನ ಯುವತಿಯರು ಆಟದ ಮೇಲೆ ನಿಜವಾದ ಆಸಕ್ತಿ ಇದ್ದರೆ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ, ನಿಯತ್ತಾಗಿ ಆಡಬೇಕು. ಫಲಿತಾಂಶ ಅದಾಗಿಯೇ ಬರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಹಾಗೂ ಸಮರ್ಪಣಾ ಮನೋಭಾವ ಇಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಿದ್ದಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ಯಾವ ಎತ್ತರಕ್ಕಾದರೂ ತಲುಪುದು ಅಸಾಧ್ಯವಲ್ಲ!’

ಹೀಗೆಂದು ಯುವ ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳಿಗೆ ಸಂದೇಶ ತಿಳಿಸುವ ಶಾಂತಾ ರಂಗಸ್ವಾಮಿ ತಮ್ಮ ಆಟ ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿ ತಾವು ತೋರಿದ ಅದ್ಭುತ ಸಾಧನೆಗಳಿಂದ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟಿಗರಿಗೆಲ್ಲಾ ಪ್ರೇರಣಾ ಶಕ್ತಿ ಎನಿಸಿದ್ದಾರೆ.

– ರಾಘವೇಂದ್ರ ಅಡಿಗ ಎಚ್ಚೆನ್‌

ಶಾಂತಾ ರಂಗಸ್ವಾಮಿ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ವಿಚಾರಗಳು

ಜನನ : ಜನವರಿ 1, 1954

ಸ್ಥಳ : ಚೆನ್ನೈ

ತಂದೆ – ತಾಯಿ : ಸಿ.ವಿ. ರಂಗಸ್ವಾಮಿ, ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ

ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರು : ಏಳು ಸಹೋದರಿಯರು

ಶಿಕ್ಷಣ : ಮಹಿಳಾ ಸೇವಾ ಸಮಾಜ, ನ್ಯಾಷನಲ್ ಹೈಸ್ಕೂಲ್, ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪದವಿ ವ್ಯಾಸಂಗ.

ವೃತ್ತಿ : ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌, ಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕಿಯಾಗಿ ನಿವೃತ್ತಿ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟರಾಗಿ ಶಾಂತಾರ ಸಾಧನೆ ಬಲಗೈ ಬ್ಯಾಟ್ಸ್ ಮನ್, ಆಲ್ ರೌಂಡರ್‌

1976-1991 : ರಣಜಿ, ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಏಕದಿನ, ಟೆಸ್ಟ್ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ

1976-1983 : ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಂಡದ ನಾಯಕಿ

1976 : ಅರ್ಜುನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ 16 ಟೆಸ್ಟ್ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ 750 ರನ್‌ ಬ್ಯಾಟಿಂಗ್‌

ರೇಟಿಂಗ್‌ : 32.6